Trận đánh Gumbinnen là chiến thắng lớn đầu tiên của Quân đội Nga trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.[4] Tuy nhiên, ký ức xấu của Quân đội Đức về chiến bại trong trận Gumbinnen đã bị xóa tan bởi chiến thắng lẫy lừng của họ trong trận Tannenberg không lâu sau đó.[5]
Hoàn cảnh dẫn đến trận đánh
Ngày 1 tháng 8 năm 1914, Đế quốc Đức tuyên chiến với Đế quốc Nga. Khi chiến tranh bùng nổ, Đế quốc Đức dự tính kết thúc chiến tranh theo kế hoạch Schliffen là tấn công chớp nhoáng tiêu diệt nước Pháp rồi điều quân sang tiêu diệt luôn Đế quốc Nga, kết thúc sớm chiến tranh. Theo kế hoạch của người Đức, Nga sẽ không thể tham chiến ngay vì chưa tổng động viên quân đội kịp. Tuy nhiên tính toán của người Đức đã sai lầm. Ngày 29 tháng 7 năm 1914, Nga tiến hành tổng động viên quân đội và ngay lập tức tấn công liên quân Đức, Áo-Hung ở mặt trận phía Đông để giảm áp lực cho Pháp ở mặt trận phía Tây và mục tiêu của quân đội Nga là Galicia và Đông Phổ.
Quân Nga tấn công Đông Phổ bằng Tập đoàn quân số 1 của tướng Paul von Rennenkampf và Tập đoàn quân số 2 của tướng Alexander Samsonov. Quân của tướng Rennenkampf từ Nga đánh vào mặt đông của Đông Phổ còn quân của tướng Samsonov từ Ba Lan tấn công vào mặt Bắc. Trong trận Stallupönen diễn ra trước đó, Tướng von François chỉ huy Tập đoàn quân số 8 chủ động tấn công vào Tập đoàn quân số 1 của quân Nga, quân Nga bại trận. Chiến thắng này đã khuyến khích Quân đội Đức tổ chức thêm một cuộc tấn công nữa tại Gumbinnen, với quy mô lớn hơn.[2][6]
Diễn biến
Như vậy, Tướng Hermann von François đã thuyết phục tướng Maximilian von Prittwitz tổ chức một cuộc tổng tấn công lớn vào quân Nga với lý do là quân lính dưới quyền ông phần đông là người Đông Phổ và họ sẽ không chịu rút lui khi thấy quê hương lọt vào tay kẻ thù cũng như quân Nga không mạnh như họ tưởng. Do đó, tướng von Prittwitz quyết định tấn công Tập đoàn quân số 1 của Rennenkampf với 150.000 quân Đức đối đầu với 200.000 quân Nga. Xét ra thì quân Đức đã bị áp đảo về quân số.[2] Đây cũng là quyết định đi ngược lại kế hoạch Schliffen vì theo kế hoạch này quân Đức ở Đông Phổ chỉ chuyển sang tấn công quân Nga khi quân Pháp đã bị đánh bại ở mặt trận Tây Âu.
Sáng ngày 20 tháng 8 năm 1914, von Francois đã cho quân đoàn của mình tấn công quân Nga tại Gumbinnen, một thành phố nhỏ của Đông Phổ, trước khi quân đoàn của Mackensen và Below còn chưa chuẩn bị. Cuộc tấn công quá vội vã này đã thất bại khi quân Nga sử dụng pháo hạng nặng đẩy lùi các đợt tấn công của người Đức. Quân Đức rút lui với việc mất 6000 tù binh về tay Nga.
Với thất bại này, tướng von Prittwitz nhận ra quân Nga đã bao vây Đông Phổ từ hai phía và để tránh tình trạng bị tiêu diệt toàn quân đã vội vã rút chạy về sông Vistula, bỏ Đông Phổ về tay người Nga.
Tuy nhiên, tại mặt trận phía Đông nhờ có sự tăng cường lực lượng mà quân Đức do Hindenburg và Ludendorff chỉ huy đã ngừng rút lui và chuyển sang phản công quân Nga. Kết quả cuối cùng là quân Nga đại bại trong trận Tannenberg sau đó và Đông Phổ hoàn toàn được giải nguy. Đây là chiến thắng quyết định nhất của Quân đội Đế chế Đức trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất,[1] đưa Hindenburg và Ludendorff trở thành anh hùng của nước Đức.
Chú thích
^ abcdeRonald Pawly, The Kaiser's warlords: German commanders of World War I, trang 45
^ abcPriscilla Mary Roberts, World War I: A Student Encyclopedia, trang 1467
^Priscilla Mary Roberts, World War I: A Student Encyclopedia, trang 607
^Marc Ferro, Nicholas II: last of the tsars, trang 160
^Ronald Pawly, The Kaiser's warlords: German commanders of World War I, trang 52
^Priscilla Mary Roberts, World War I: A Student Encyclopedia, trang 612